Τετάρτη 28 Ιουλίου 2010

Συνομιλία με έναν από τους τελευταίους (?) «πετράδες» της Κέρκυρας.

Το κείμενο «Ο τελευταίος (?) «Πετράς» στους Αλειματάδες!» γράφτηκε από τον Παναγιώτη Μαυρόπουλο με αφορμή την επίσκεψη του, στο χωριό Aλειματάδες.
...............................................................

...............................................................
Συνομιλία με έναν από τους τελευταίους (?) «πετράδες» της Κέρκυρας.
...............................................................
Στους Aλειμματάδες της Κέρκυρας ζει ένας από τους τελευταίους ίσος πετράδες του νησιού. Ο Κώστας Kορωνάκης κρατά τις οικογενειακές ρίζες του από την Κρήτη... όπως λέει ο ίδιος... αλλά το όνομά του μιλά ξεκάθαρα για την Kορώνη. Φυσικά είναι βέρος Kερκυραίος ...όπως τόσοι άλλοι άλλωστε, που ήρθαν ως «στρατιώτες», κατά την Ενετοκρατία εδώ. Έλληνες φυγάδες - μέτοικοι - που εγκατέλειπαν τον τόπο τους αναζητώντας νέα πατρίδα. Βλέπετε, οι τότε κτήσεις των Βενετών, έπεφταν σταδιακά, μια - μια στα χέρια των Τούρκων!
Έτσι οι προπάτορες του Κώστα Kορωνάκη έγιναν Κερκυραίοι! Mετά από πολλούς αιώνες (σήμερα) ο Κώστας Kορωνάκης βρέθηκε να ζει στους Aλλειματάδες. Με αφορμή ένα T.V. γύρισμα το συνάντησα εκεί... Όρθιος, γεμάτος συγκρατημένη περηφάνια, έστεκε εμπρός στα εργαλεία του και τα λίθινα κατασκευάσματα του. Πέτρινα γουδιά!
Γουδιά για σκορδαλιά (!) σε διάφορα σχέδια και μεγέθη. Όλα φτιαγμένα με πολύ κόπο αλλά και με πολύ μεράκι από τον τελευταίο ίσος «πετρά» της περιοχής.

Κάποτε οι άνθρωποι έκτιζαν τα σπίτια, τους βωμούς, τα γεφύρια και τα κάστρα τους με πρωτογενή φυσικά υλικά. Πέτρα, ξύλο, «πλιθιές» ψημένες στον ήλιο, λάσπη και καλάμια. (Το ψημένο τούβλο εμφανίσθηκε πολύ αργότερα). Πρώτο ρόλο έπαιξε η πέτρα φυσικά. Στην αρχή ακατέργαστη, στη συνέχεια κατεργασμένη. Οι Λιθοξόοι ήταν αυτοί που σμίλευαν την πέτρα, οι Λιθοδόμοι ήταν αυτοί που έκτιζαν με αυτήν. Τις πιο πολλές φορές Λιθοξόοι και Λιθοδόμοι ήταν το ίδιο και το αυτό! Aπό την πρώτη στιγμή που ο σμιλευτής πίρε μια πέτρα για να τη σμιλέψει... κατάλαβε ότι μπορεί να τις δώσει και ανθρώπινο σχήμα... άρχισε να κατασκευάζει λοιπόν και λίθινα ειδώλια, που αργότερα εξελίχτηκαν σε αγάλματα. Ίσος ακόμα πιο πριν να δοκίμασε να σκαλίσει - να χαράξει - να γράψει - επάνω σε μία πέτρα...
Και να, τα πρώτα πετρόγλυφα!
Πρόσωπα, μάτια, πουλιά, φυτά... αλλά και μυστηριακά σύμβολα, όπως κύκλοι, σβάστικες, σταυροί, αστέρια, κυματοειδείς και τεθλασμένες γραμμές...
Και να, οι γνωστοί μας Ρόδακες!

Οι «πετράδες» έφτιαχναν από παλιά μπουλούκια - κομπανίες - παρέες - ομάδες - συντεχνίες... και ταξίδευαν, από τόπο - σε τόπο, αναλαμβάνοντας οικοδομικές εργασίες. Σπίτια, εκκλησίες, κάστρα, γεφύρια. Aνάμεσά τους και αυτοί που ήταν «πιο καλλιτέχνες» και είχαν ειδικευτεί στο να σκαλίζουν περίτεχνα πέτρινα στολίδια.
Σήμερα, αν γυρίσετε στα χωριά της Kερκυραϊκής υπαίθρου αλλά και μέσα στην Πόλη, θα βρείτε ακόμα πέτρινα υπέρθυρα και παραστάτες θυρών, όπου επάνω τους υπάρχουν σκαλισμένα θαυμαστά πετρόγλυφα.

Δυστυχώς, οι NέοΕλληνες, τα θεωρούν όλα αυτά ως άχριστα οικοδομικά υλικά... «μπάζα» δηλαδή! Εσείς, που έχετε την ευαισθησία, όπου δείτε κάτι τέτοιο, τουλάχιστον φωτογραφείστε το. Πείστε τον ιδιοκτήτη ότι, αυτό δεν είναι για πέταμα... αλλά ότι θα πρέπει να το ενσωματώσει στη νέα οικοδομή του...
Aπό αυτά τα πετρόγλυφα μπορεί, ο αυριανός μελετητής, να καταλάβει ποιός ήταν ο αρχιμάστορας, από πια περιοχή είχε έρθει με το συνεργείο του, πιο ήταν το επάγγελμα του πρώτου ιδιοκτήτη του σπιτιού, πια η γενιά του... και πολλά άλλα που εμείς οι «μη ειδικοί» δεν πάει το μυαλό μας!
Εκτός ότι, από μόνο του ένα πετρόγλυφο είναι ένα πολύτιμο λαογραφικό - έργο τέχνης!
Φημισμένος «Πετράς» αυτού του τόπου ήταν και ο ονομαστός Καρδάμης, από τον Κάτω Γαρούνα, όπου, μεταξύ άλλων, φιλοτέχνησε και το πέτρινο τέμπλο της Παναγίας της Eλεούσας, στο χωριό των «Κυνοπιαστών»!

Ο Κώστας ο Kορωνάκης λοιπόν (για να έρθουμε και στις μέρες μας) είναι ένας από τους ελάχιστους πια απομείναντες «πετράδες» που... μπορεί να μην κτίζει σπίτια, ούτε να σκαλίζει τέμπλα... αλλά φτιάχνει θαυμαστά πέτρινα γουδιά!
Για την ακρίβεια «έφτιαχνε» γιατί τώρα έχει κουραστεί και έχει σταματήσει... όπως μας εκμυστηρεύτηκε. Όλο, όμως και κάποιο γουδί φτιάχνει, αραιά και που, έτσι για να μη ξεχνά το μεράκι του. Γιατί, το να σκαλίζει πέτρες ήταν «μεράκι» για τον κ. Κώστα και όχι κύριο επάγγελμα!
Ο Κώστας Kορωνάκης, ο «πετράς», έμαθε την τέχνη του από παλαιότερος δασκάλους μάστορες - μαίστορες ...μάγιστρους πραγματικούς της τέχνης της πέτρας!
Αυτοί οι «μαίστορες» είχαν τα σπίτια και τα εργαστήρια τους, πίσω από το Αρχοντικό των RIVELLI, εδώ στους Αλειματάδες. Ίσος αυτοί οι «πετράδες» - δάσκαλοι του κ. Κώστα, να ήταν απευθείας απόγονοι των παλαιών «πετράδων» που έκτισαν το Aρχοντικό των RIVELLI... τα υποτακτικά και τα πέτρινα τοίχοι που το περιτοίχισαν...? Θα εγκαταστάθηκαν εδώ ...θα δούλευαν δίπλα στο Αρχοντικό για πολλά πολλά χρόνια...
Αν διαβεί κάποιος, τη λεγόμενη «γειτονιά των πετράδων», είναι σίγουρο ότι θα ακούσει τους αρμονικούς κτύπους των σφυριών των λιθοξόων. Θα τους δεις να λαξεύουν τον ακανόνιστο λίθο, να τον τετραγωνίζουν και να τον κάνουν κατάλληλο για το χτίσιμο του Αρχοντικού! Θα ακούσει τους μαστόρους να φωνάζουν και να δίνουν οδηγίες στους βοηθούς και τους μαθητευόμενους. Θα δει κάποιους από αυτούς (με διαβήτες, κανόνες και γνώμονες) να μετρούν, να σχεδιάζουν και να σκαλίζουν, πάνω σε πέτρες, θαυμαστά πετρόγλυφα... μερικά από τα οποία σώζονται ως σήμερα! Αυτοί οι πρώτοι τεχνίτες θα πρέπει να είναι και οι πρόγονοι πολλών σύγχρονων κατοίκων αυτής της γραφικής γειτονιάς! Μα, τί λέω, σήμερα η «γειτονιά των πετράδων» είναι έρημη... και τα εργαστήρια τους μισογκρεμισμένα και κλειστά. Οι τελευταίοι τεχνίτες της πέτρας, που κατοίκισαν σε αυτή τη γειτονιά, θα πρέπει να ήταν οι ...δάσκαλοι του κ. Κώστα... και από αυτούς ...τελευταίος μάστορας - πετράς ο ίδιος... Ο Kορωνάκης, με το όνομα!

- Και ποιός συνεχίζει τώρα τη δουλειά σου, κ. Κώστα?
- Κανένας!
- Και οι νέοι, δεν ενδιαφέρονται, δεν έχεις μαθητές?
- Την πέτρα πρέπει να την αγαπήσεις και να της δοθείς ολοκληρωτικά! Εγώ, όταν τελείωνα την κυρίως δουλειά μου... κλεινόμουν στο εργαστήριό μου, με τις ώρες... και έβγαινα από αυτό «αλευρωμένος», γεμάτος σκόνη! Τώρα, πιο παιδί θα αφιερώσει τόσο χρόνο, για κάτι τέτοιο?
Και να ήταν μόνο αυτό... Ο καλός πετράς θα πρέπει να γυρνά στα λατομία, στις βραχώδης πλαγιές, στις ερημιές και στα βουνά, για να βρει την κατάλληλη πέτρα!
- Δεν κάνουν όλες οι πέτρες για σκάλισμα?
- Όχι βέβαια. Μόνο η πέτρα που θα σου «χαμογελάσει» είναι η κατάλληλη! Και αυτή θα πρέπει να τη γυρέψεις πολύ. Μέρες, αν χρειαστεί.
- Πια είναι η πιο κατάλληλη πέτρα για σκάλισμα?
- Αυτή που δεν είναι πολύ μαλακή ώστε να μη σου τρίβετε ...ούτε η πολύ σκληρή... ώστε να μη σκαλίζεται. Θα πρέπει ακόμα, να μην έχει ρωγμές, ούτε εσωτερικά, ούτε εξωτερικά. Να είναι ομοιογενής και συμπαγής.
- Και πως καταλαβαίνει ότι εσωτερικά δεν υπάρχει κάποια κρυμμένη ρωγμή?
- Ε! Σε αυτό διαφέρει κάποιος που «αγαπά» την πέτρα... από κάποιον άλλον H πέτρα (αυτή) σε διαλέγει και σε καλεί! Αν έχεις μάθει να «ακούς»... τότε θα βρεις την σωστή πέτρα, για να σκαλίσεις σε αυτή, το κατάλληλο σχέδιο.
...............................................................

...............................................................
Έφυγα προβληματισμένος από αυτή τη συνάντηση... όχι μόνο γιατί, χάνετε η τέχνη της πέτρας (πολύ κακό αυτό...) αλλά και γιατί εμείς δεν προφθάσαμε τους παλιούς «πετράδες». Δε γνωρίσαμε αυτούς που είχαν περισσή γνώση και σοφία. Δε μιλήσαμε με αυτούς που ήξεραν να ακούνε τις πέτρες όταν τους καλούσαν... και που αφιερώνονταν σε αυτές ολοκληρωτικά!

Φέρνω στην μνήμη μου, τα λόγια ενός άλλου «εργάτη» της πέτρας, ενός πολύ καλού γλύπτη, του φίλου μου, Γιώργου Μέγκουλα... «Η πέτρα είναι ζηλιάρα, σαν τη γυναίκα. Αν καταλάβει ότι δεν της ανήκεις, θα στην κάνει τη ζημιά!» ...λέει και αυτός, επιβεβαιώνοντας τα λόγια του κ. Κώστα Kορωνάκη... του τελευταίου ίσος «πετρά», από τους Aλλειματάδες της Κέρκυρας!
Τελικά, όσοι ακόμα, δουλεύουν με τα πρωτογενή υλικά, είναι πιο κοντά στη Φύση... και φαίνεται ότι... κάτι ξέρουν περισσότερο από εμάς!

Εκτός από τα γουδιά του κ. Κώστα... παραθέτω και κάποιες φωτογραφίες πετρόγλυφων, από τους Aλλειματάδες... αλλά και από άλλες περιοχές της Κέρκυρας.

Π.Μ.

...................................................................





................................................................
Oλοκληρώθηκαν με επιτυχία τα «γυρίσματα» για την T.V. παρουσίαση του χωριού Αλειματάδες, του Δήμου Παλαιοκαστριτών. Eπικεφαλής της ομάδας η Δημοσιογράφος - Παρουσιάστρια κ. Κ. Ζαχαροπούλου. Σκηνοθεσία και κάμερα Τάκης Τσιλογιαννόπουλος, οργάνωση επίσκεψης και φωτογραφία Ρούλα Αμπετή, ιστορική έρευνα Μάκης Δημουλάς, Κείμενα, fotoπαρουσίαση και αναρτήσεις στο Διαδίκτυο Παν. Μαυρόπουλος. Η T.V. παρουσίαση, θα έχει διάρκεια 2 ωρών και θα προβληθεί, από το «T.V. CORFU», αμέσως μετά το Kαλοκαίρι.
................................................................


....................................................................
Για ακόμα περισσότερες πληροφορίες
....................................................................
• Στο Δήμο Παλαιοκατριτών.
• Eπισκεφτείτε την ιστοσελίδα του Πολιτιστικού Συλλόγου Aλειμματάδων Kέρκυρας «Η Αγία Άννα» (http://www.aleimmatades.org/ ) ...και επικοινωνήστε με e-mail.
• Για όποια άλλη άμεση πλυροφορεία, για τους Αλειματαδες, τηλεφονίστε στον πρόεδρο του Συλλόγου κ. Στάθη Κατσαρό. Τηλ. νουμερο 26630 22851 & κινιτό νούμερο 6976884362
....................................................................

Δεν υπάρχουν σχόλια: